Sviðamessa og 1. dagur í rjúpu

 

 

 Í öndverðu fögnuðu menn vetri skömmu eftir sláturtíð og gæddu sér ótæpilega á því nýmeti sem þá féll til en sjaldnast var mikið um á veturna. Eftir að kirkjunni óx fiskur um hrygg færðist veislan yfir á allraheilagramessu sem af þeim sökum fékk auknefnið sviðamessa.

visindavefur.is

Elstu rituðu heimildir um rjúpnaveiði á Íslandi, eru að finna í Fljótsdælasögu, eða Droplaugasonar-sögu. Veiðimennirnir Droplaugarsynir, þeir Helgi og Grímur voru þá vart af barnsaldri, og bjuggu hjá móður sinni, Droplaugu, á Arnheiðarstöðum í Fljótsdal. Ekki verður gerð grein fyrir því hér, hver aðdragandinn var vegna ferðar þeirra bræðra út í Mýnes, til að drepa karl nokkurn sem Þorgrímur hét, kallaður tordýfill. Í Ausfirðingasögu Íslendingasagnaútgáfunnar sem Guðni Jónsson bjó til prentunar, og gefin var út 1947, er eins og rjúpnaveiðiferð þeirra hafi verið yfirskyn til þess að skreppa út í Mýnes að kála karlinum.  Þeir voru komnir út í Eyvindará til Gróu frændkonu sinnar:

   En um morguninn stóðu þeir snemma upp. Gróa segir, hvat þeir skyldi þá. Þeir segja: "Rjúpur skulum vér veiða." Þeir fóru í Mýnes.--- Ok í því, er hann (Þorgrímur) vildi á bak (hrossi) hlaupa, skaut Helgi spjóti á honum miðjum, ok fell Þorgrímur þegar dauðr niðr.--- þeir fóru ok kómu aftr til Eyvindarár. Gróa spyrr, hvat þeir veiddi. Helgi segir: "Vit höfum veitt tordýfil einn."---

                                                                                   (droplaugarsona-saga, G.J. 1947, bls. 128-129.)

   (")(")(")(")(")(")(")(")(")(")(")(")(")(")(")(")(")(")(")(")(")(")(")(")(")(")(")(")(")(")(")(")(")(")(")

Besta leiðin til að standa við loforð er að gefa engin